مدیریت شهری در عصر دیجیتال: بررسی تطبیقی حکمرانی سنتی و دیجیتال در شهرهای هوشمند
کلمات کلیدی:
حکمرانی دیجیتال, شهر هوشمند, مدیریت شهری, حکمرانی سنتی, مشارکت شهروندی, داده‌محوری, شفافیتچکیده
تحول دیجیتال در دهه‌های اخیر موجب دگرگونی اساسی در شیوه‌های مدیریت شهری شده و الگوهای سنتی حکمرانی را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. در این پژوهش، با رویکرد مروری–تحلیلی و مبتنی بر تحلیل تطبیقی، تفاوت‌های ساختاری، عملکردی و فرهنگی میان حکمرانی سنتی و حکمرانی دیجیتال در بستر شهرهای هوشمند بررسی شده است. داده‌های پژوهش از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و تحلیل اسنادی گردآوری شده و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و مقایسه‌ای مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهد که حکمرانی سنتی به‌دلیل ساختارهای سلسله‌مراتبی و نبود شفافیت و مشارکت کافی، پاسخ‌گوی نیازهای پیچیده شهری امروز نیست؛ در حالی‌که حکمرانی دیجیتال با تکیه بر داده‌محوری، تعاملات شبکه‌ای، شفافیت اطلاعاتی و مشارکت فعال شهروندان، می‌تواند کیفیت حکمرانی شهری را به شکل چشمگیری بهبود بخشد. این پژوهش تأکید می‌کند که گذار به حکمرانی دیجیتال مستلزم توسعه زیرساخت‌های فناوری، بازنگری نهادی، ارتقای سواد دیجیتال و بومی‌سازی مدل‌های بین‌المللی در چارچوب شرایط اجتماعی و فرهنگی هر کشور است. یافته‌ها نشان می‌دهد که آینده مدیریت شهری وابسته به پذیرش و پیاده‌سازی اصول حکمرانی دیجیتال است و تحقق شهرهای هوشمند بدون بازآفرینی ساختارهای حکمرانی امکان‌پذیر نخواهد بود.
دانلودها
مراجع
Arai, M., Pourazar, A., Ghafari, M., & Alvani, S. M. (2023). Designing a smart urban governance model using a meta-synthesis approach. Public Management Quarterly, 15(1), 7–28.
Hatami-Nejad, S. R., Rezaei, M., & Sharifi, N. (2023). Foundations of the smart city. Tehran: Urban Planning and Architecture Research Center.
Khajehdad, M. R., & Salarzehi, M. A. (2026). Designing an open urban governance model in smart cities using a meta-synthesis approach. Smart Urban Management Journal, 12(3), 45–68.
Karimi-Movahed, M. R., & Alibabayi, S. (2025). Smart city: A guide to urban management in the digital age. Tehran: Jahad Daneshgahi Press.
Zamaninejad, F., Hosseini, A., & Naderi, N. (2026). Context-oriented smart governance: A new approach in urban governance. Urban Policy Research Journal, 9(2), 21–40.
Parvin, N., Ahmadi, S., & Rezvani, E. (2024). Foresighting digital governance for urban smartization with a sustainability approach. Urban Development Foresight Quarterly, 6(2), 55–79.
Pourazar, A. (2022). Governance and public policy. Tehran: SAMT Publishing.
Rhodes, R. (1999). Understanding governance (M. Sharifi, Trans.). Tehran: Ney Publishing. (Original work published 1997)
Clark, J., Ghosh, S., & Lee, M. (2018). Networked governance in smart cities: A comparative analysis. Journal of Urban Affairs, 40(2), 200–215.
OECD. (2020). Digital government policy framework: Six dimensions of a digital government. OECD Publishing.
World Bank. (2019). Smart cities for all: A vision for inclusive urban innovation. Washington, DC: World Bank Publications.
