طراحی مدل حکمرانی هوشمند در مدیریت شهری با رویکرد داده‌محور

چکیده

تحول دیجیتال در مدیریت شهری موجب شده است داده به اصلی‌ترین محرک تصمیم‌سازی شهری تبدیل شود. در چنین شرایطی، طراحی الگوی حکمرانی هوشمند که بتواند بر پایه داده‌های دقیق و یکپارچه عمل کند، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. این پژوهش با هدف ارائه یک مدل جامع حکمرانی هوشمند مبتنی بر داده، با استفاده از روش ترکیبی اکتشافی انجام شده است. در گام نخست، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۰ نفر از متخصصان حوزه مدیریت شهری، حکمرانی داده و فناوری اطلاعات انجام شد و تحلیل مضمون کیفی برای استخراج ابعاد اولیه به کار رفت. سپس در مرحله کمی، پرسشنامه‌ای مبتنی بر یافته‌های مرحله کیفی بین ۳۸۵ نفر از مدیران و کارشناسان شهری توزیع شد. نتایج نشان داد حکمرانی داده‌محور بر چهار بعد کلیدی استوار است: زیرساخت داده، سیستم‌های هوش مصنوعی و تحلیلی، شفافیت و نظارت دیجیتال، و مشارکت شهروندی مبتنی بر پلتفرم‌های هوشمند. یافته‌ها همچنین بیانگر آن است که هم‌ترازی بین ساختار نهادی، فرهنگ سازمانی و بلوغ دیجیتال نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت حکمرانی هوشمند دارد. مدل ارائه‌شده می‌تواند به‌عنوان چارچوبی عملی برای سازمان‌های شهری جهت ارتقای کارآمدی، شفافیت، عدالت شهری و واکنش‌پذیری مدیریت شهری مورد استفاده قرار گیرد.